• صفحه نخست
• زندگی نامه
• کارنامک
• ارتباط با دانشجویان
• نگارخانه
• پیوندها
• ارتباط با من

روش شناسی مطالعات تمدنی

روش شناسی مطالعات تمدنی

«هم اندیشی روش مطالعات تمدنی»، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 19/11/1401»

سیدصادق حقیقت

مقدمه:

1- تعریف تمدن

2- ارتباط تمدن با فرهنگ

3- ارتباط تمدن و فرهنگ با زبان

4-  «حوزه پرستیژ» و «حوزه اعتبار تمدنی»

5- مقصود روشهایی است که در اندیشه مورخان تمدن تحقق پیدا کرده اند، نه روشهای قابل تصور

6- بحث از روش شناسی درجه دو می­ شود

7- واحد تحلیل، تمدن است

8- روش شناسی یک تمدن ممکن است حالت ترکیبی داشته باشد

9- روشهای زیر بعضاً قابل جمع هستند.

تنوع روشهای مطالعات تمدنی:

1- فلسفه اجتماعی (علم عمران)

2- روش فلسفی

3- روش اثبات گرایانه/ لیبرالیستی

4- روش سیستمی

5- روش گفتمانی

6- روش تاریخی

7- روش فراتاریخی

8- تحلیل جامعه شناختی

9- تحلیل روانشناختی

10- روش پدیدارشناسانه

11- روش هرمنوتیکی

12- روش مقایسه ای

13- رویکرد آینده پژوهی

14- روش دینی و بومی

نتیجه: با این فرض که هر روشی دارای کارکردها و محدودیتهای خاص خود است، «همروی روش شناختی» بر مفروضات ذیل تکیه می زند:

1- ضرورتاً همه تمدنها از الگوی واحدی پیروی نمی کنند.

2- تمدنها هسته واحدی ندارند و چند لایه اند: فلسفی، علمی، معرفتی .

3- دربارۀ ساختار تمدن، تنها یک برداشت و آن‌هم «شیء بودگی تمدن» و «تمدن به‌مثابه یک وضعیت» در باب تمدن‎ها وجود ندارد، بلکه ممکن است تمدن‌ها به صورت یک فرایند دیده شوند که بر این امر الزامات متعددی بار می‎شود. مثل بحث مدرنیته چندگانۀ ایزنشتاد.

4- هر روش محدودیتها و کارآیی های خاص خود را دارد.

این روش قرابت زیادی با روشهای زیر دارد:

1- کثرت گرایی روش شناختی،

2- روشهای ترکیبی: شرط روشهای ترکیبی آن است که از نظر مبانی معرفت شناختی آنها در تضاد نباشد،

3- مطالعات چندرشته ای و بینارشته ای، مثل مدعای مکتب آنال،

4- استفاده از دانشهای جدیدی همانند آینده پژوهی و سناریوپژوهی.