• صفحه نخست
• زندگی نامه
• کارنامک
• ارتباط با دانشجویان
• نگارخانه
• پیوندها
• ارتباط با من

انقلاب اسلامی و روانشناسی سیاسی امام خمینی ( ره) و کارتر

دانلود نسخه پی دی اف

انقلاب اسلامی و روانشناسی سیاسی امام خمینی ( ره) و کارتر 

سید صادق حقیقت[1]

سید موسی موسوی[2] 

مجله رهیافت انقلاب اسلامی، ش 26 (بهار 1393)

چکیده:

روانشناسی سیاسی  یکی از رهیافت هایی است که می توان بر اساس آن به درک بهتری از چگونگی وقوع انقلاب اسلامی رسید. امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ، محمد رضا پهلوی ، جیمی کارتر رییس جمهور وقت ایا لات متحده آمریکا نقش هایی اساسی درجریان وقوع انقلاب اسلامی به عنوان رهبر و شاه ایفا نمودند .

در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتوا و روش کتابخانه ای و کشف سبک رهبری امام خمینی ، جیمی کارتر خواسته ایم چگونگی وقوع انقلاب اسلامی را به وجه بهتری تفسیر کنیم . محمد رضا شاه از بدو تولد اتکا به حمایت آمریکا را با خود میدید و این عدم استقلال وی در تصمیم گیری نقش مهمی به ریاست جمهوری ایا لات متحده آمریکا می داد . رییس جمهور وقت آمریکا جیمی کارتر به علت ماهیت ساختاری سیاست خارجی درآمریکا و ویژگیهای شخصیتی خود که فردی خود شکوفا و آرمان خواه بود و در عمل روش رهبری ( رفاقتی ) مبتنی بر مصالحه را در دستور کار خود قرار داده بود؛امابه علت  نداشتن اعتماد به نفس کافی و خود باوری در جهت توانایی کنترل رویدادها و عدم احساس نیاز به قدرت در سطح بالا و درنتیجه عدم توانایی انطباق آرمانها و واقعیتهادرمسأله انقلاب اسلامی ایران نتوانست حمایت روانی و فکری منسجم و هدفمندی نسبت به محمدرضا شاه ارایه دهد. نهایتاً درجمع بندی خود و متحدانش در نشست گوادلوپ به عدم کفایت و برکناری شاه رای داد و سعی در برقراری ارتباط با انقلابیون نمود. اما در مقابل رهبری انقلابیون به دست فردی به نام حضرت امام خمینی بود: فردی خودشکوفا ، با نگرشی نهادینه شده الهی ، عرفانی و خدامحور و شخصیتی نفوذ ناپذیر در راه انجام وظیفه که همان اجرای دستورات الهی بود ، با اعتماد به نفس و توانایی کنترل رویداها در سطح بالا و توانایی اش در انطباق آرمانها و واقعیت ،توانست موج عظیم اعتراضات و مخالفت با سیاست های شاه را در بحبوحه انقلاب اسلامی رهبری نماید و با بسیج ملت ایران در جهت اهداف خود انقلاب اسلامی را به پیروزی برساند .

واژه های کلیدی: روانشناسی سیاسی ، انقلاب اسلامی،امام خمینی(ره)، کارتر، رهبری

پیشگفتار:

به اعتقاد والتر ليپمن: بزرگترين خطای تفکر سياسی ما  اين است که بدون اشاره به انسان بخواھيم از « علم سياست» سخن بگوييم (فتحی،1381،ص7).  نخبگان سیاسی بویژه رهبران وویژگیهای شخصیتی آنها کلید فهم بسیاری از اسرار نهفته دررخدادهای سیاسی واجتماعی هستند ،انقلاب اسلامی ایران بی نظیرترین انقلاب در نوع خود در جهان میباشد که علل وقوع آن از جهات بسیاری مورد بررسی قرار گرفته است اما در سطح تحلیل خرد،به هر دلیل در درجه اهمیت پایین تری نسبت به سایر مسائل قرار گرفته است واین امر را میتوان ازمقایسه تعداد کتب ومقالاتی که نقش شخصیت ها رابصورت روانشناسانه ،در رابطه با وقوع  یا تفسیر انقلاب اسلامی بررسی کرده ،نسبت سایر مسائل مشاهده کرد.

یکی از راههای شناخت و فهم شخصیت و چارچوب رفتاری رهبران سیاسی تحلیل محتوای بیانات ، مصاحبه ها و سخنرانی های آنان ،بویژه آن قسمت از این حرکات و بیانات رئیس جمهور و یا سایر رهبران که توسط رسانه های عمومی ثبت و ضبط می شود از اهمیت بالایی برخوردار است . چنین مستنداتی می تواند مبنایی برای کشف برخی وجوه ناشناخته شخصیت این سیاستمداران را فراهم آورد.دراین روش ارزیابی شخصیت رهبر و به ویژه کشف سبک رهبری ، ارتجالی بودن اهمیت  زیادی درصحت نتایج دارد، به عبارتی مصاحبه ها و نطق هایی  که مورد استفاده قرار میگیرد باید نطق هایی بدون طرح قبلی و فی البداهه باشند. لازم به ذکر است که برای استفاده از نرم افزار باید متن مصاحبه ها به صورت انگلیسی باشد.

برای تسریع در ارزیابی تحلیل صفات وکد عملیاتی،یک نرم افزار رایا نه ای به نام پروفایلر طراحی شده است.،که کار محاسبه و امتیاز دهی در تحلیل صفات  وکد عملیاتی را بر اساس سخنرانی هاو یا مصاحبه ها را انجام می دهد(پاشایی،1388،ص114). در ادامه پژوهش روند تحلیل صفات وچگونگی کشف سبک رهبری سیاستمداران و رهبران توضیح داده خواهد شد. بوسیله تحلیل محتوای انچه که رهبران سیاسی می گویند، ما می توانیم در باره ی تصویر عمومی چنین رهبرانی ، حتی وقتی آنها در دسترس ما نیستند ،مطالب زیادی به دست آوریم.

امام خمینی (ره)به عنوان  امام ورهبر انقلاب اسلامی وجیمی کارتر ریاست جمهور وقت ایالات متحده آمریکا  وتاثیر گذارترین نخبه خارجی وبزرگترین حامی روانیِ خارجی محمد رضا شاه پهلوی به عنوان شخص اول دولت شاهنشاهی ایران در خلال سالهای( 1355-1359 )بود.(طاهری،1389 ص84-83،)پرواضح است که فهم ودرک وکشف ویژگیهای شخصیتی،نوع رهبری آنها می تواند از رهیافت روان شناختی بسیاری زوایای پنهان وقوع انقلاب اسلامی پرده برداشته واز دریچه روانشناختی به باز فهمی عملکرد آنان در هنگامه وقوع انقلاب اسلامی بپردازد . درهمین راستا این پژوهش به منظور پر کردن خلا موجود در زمینه تحلیل روانشناختی انقلاب اسلامی و بااستفاده از دو نظریه تحلیل صفات هرمان و کد عملیاتی ،که هر یک از منظری جداگانه به تحلیل صفات رهبرمی پردازند، در نظر دارد تا ضمن تحلیل روان شناختی ویژگیهای شخصیتی امام خمینی (ره)رهبر انقلاب اسلامی وجیمی کارتررئیس جمهور وقت ایالات متحده ، وقوع انقلاب اسلامی را به نحو شایسته تری تفسیر نماید.

سبک رهبری[3]:

با رشد سریع و پیشرفت در تکنولوژی تغییر در سازمانها و ادارات و پیچیدگی آن ها و شرکت مردم در تصمیم گیری های دولت و درگیری سران دولت ها و رهبران با مسائل داخلی و بین المللی ، آمادگی برای انتخابات بعدی و ...فرصت ها و تهدید هایی در نظام بین الملل درک و ساخته می شود. سبک رهبری ویژه ای که رهبران انتخاب می کنند .در انتخاب روش برخورد با تهدیدات خارجی و داخلی و هم چنین ماهیت تصمیم گیری آنها تاثیر بسزایی می تواند داشته باشد. باربر[4] معتقد است كه سبك رهبري اغلب نتيجه اي از رفتارهايي است كه در كسب اولين موفقيت رهبر موثر بوده اند؛ ‌اين رفتارها در طول زمان چنانچه رهبر به آنها در كسب موفقيت هاي دوم و سوم و به همين طريق اعتماد كند،‌ تقويت مي شوند)گرنشتین اف ای،1969،ص30-20).اصطلاح سبك رهبري به معني طريقه اي است كه در آن رهبران با جهان اطراف خود ارتباط بر قرار می کنند.

از نظر هرمان کیفیت پاسخ به سوالات زیر نقش اصلی در تعیین سبک رهبری آنها داشته است که عبارتنداز:

1_ رهبران سیاسی چگونه نسبت به محدودیت های سیاسی واکنش نشان می دهند_ محدودیت های را می پذیرند و یا آن ها را به چالش می کشند؟

2_نسبت به اطلاعات دریافتی چگونه برخورد می کنند-آیا  اطلاعات دریافتی را گلچین می کنند  و یا نسبت به دریافت هر گونه اطلاعات باز عمل می کنند؟

3- به چه دلایلی رهبران به دنبال کسب مقام و موقعیت هستند-آیا آن ها توسط یک محرک درونی در پی مقام می روند و یا بوسیله ارتباطاتی که با دیگر اعضای برجسته سیاسی دارند این اقدام شکل می گیرد؟  ترکیب این پاسخ ها سبک های رهبری ویژ های را شکل می دهد.

رهبرانی که مستعد به چالش کشیدن محدودیت ها هستند تمایل بیشتری به بر خورد در یک موقعیت شاخ به شاخ دارند. دوست دارند راه حلی سریع برای یک موضوع بیابند، قاطع باشند و با تمام نیرو با مشکل مواجه شوند. ویژگی های شخصیتی آن ها در پاسخ به رویدادها در حد زیاد قابل پیش بینی است، از نظر آن ها محدودیت ها غیر قابل عبور نیستند،تمایل دارند تصمیم ها را تحت کنترل خود بگیرند. اما کسانیکه نسبت به زمینه پاسخ گویی بیشتری دارند محیط همدلانه تری را نسبت به محیط اطرافشان برقرار می کنند و با علاقه نسبت به چگونگی ارتباط با اجزاء درباره حوادث قضاوت می کنند و به دنبال حامیانشان هستند. در دادو ستدها بازترند کارها را سبک و سنگین می کنند ، اهل مصالحه اند، و احتمالا بر روی موضوعات به صورت مورد به مورد متمرکز می شوند. انعطاف پذیری و زمانبندی سیاسی و وفاق عمومی از ابزارهای مهم رهبری آن هاست.

رهبرانی که نسبت به اطلاعات بسته عمل می کننند به عنوان عمل گرا تعریف می شوند و به دنبال اطلاعات و افرادی هستند که به تعریف آن ها از موقعیتشان دفاع می کنند .رهبرانی که نسبت به اطلاعات باز تر عمل می کنند راهنمایی پذیر تر گزارش شده اند. هم مشکل را تعریف و هم موقعیت را بوسیله بررسی موقعیت واهمیت انچه دیگران از آن دفاع می کنند انجام می دهند شناسایی میکنند.

روش هایی که رهبران در پیش می گیرند متاثر از انگیزه های آنان است. انگیزه باعث می شود تا رهبران ضمیر خود آگاه و نا خود آگاه خود را در جهت رسیدن به اهداف خود برنامه ریزی می کنند. بررسی نتایج نشان می دهد که رهبران یا بوسیله علایق درونی- یک دلیل ویژه با یک مسئله ، یک ایدئولوژی- به حرکت در می آیند یا بوسیله نوع معینی از بازخورد آنچه در محیطه اطرافشان وجود دارد – مقبولیت قدرت ، حمایت ، پایگاه و ... به تحسین در می آیند. دانستن درباره چگونگی واکنش رهبران نسبت به محدودیت ها ، دریافت اطلاعات، انگیزه برای اقدام بر محیط سیاسی به ما در یافتن سبک رهبری کمک می کند. جدول1: سبک های رهبری را نشان می دهند.

جدول1:سبك رهبري به عنوان تابعي از پاسخ گويي به محدوديتها، ميزان باز بودن نسبت به اطلاعات، و انگيزه كسب مقام(هرمان،2002،ص8-4) 

در تحلیل صفات بمنظور کشف سبک رهبری ابتدا به حداقل 50 پاسخ به سوالاتی که درطی مصاحبه ها ی مطبوعاتی مطرح شده است و حجم هر یک از پاسخ ها از یکصد کلمه یا بیشتر تشکیل شده باشد، نیاز است .پاسخهای کمتر از این تعداد محقق را با مشکلات زیادی مواجه خواهد کرد. این پاسخ ها و مصاحبه ها باید کل دوران تصدی رهبر را پوشش دهد. به علاوه مصاحبه ها بایداز مجموعه ی مختلفی ازموضوعات انتخاب شده باشد. به عبارت دیگر: موضوعات متنوعی را در بر گیرد.

مبنای این تحقیق ارتباط کیفیت صفات شخصیتی رهبر با رفتارسیاسی است . این صفات اطلاعاتی درباره ی انگیزه رهبران در عمل و نحوه ی بر خورد با محدودیت ها و چگونگی فر آیند دریافت اطلاعات را به ما خواهد داد. بررسی این صفات به ما خواهد گفت : اول اینکه شخص  چقدرمی تواند بر آنچه اتفاق می افتد تاثیر بگذارد، بعلاوه امتیاز نیاز به قدرت نشان خواهد داد که رهبر هنگام بر خورد با محدودیت ها چگونه رفتار خواهد کرد آنها را خواهد پذیرفت و یا آن ها را به چالش خواهد کشید. دوم اینکه: امتیاز صفات پیچیدگی شناختی و اعتماد به نفس برای ما معین خواهد کرد که رهبران در برخورد با اطلاعات باز عمل خواهند کرد یا خیر؟

در مرحله سوم امتیاز قوم گرایی ، بی اعتمادی به دیگران ، و تمایل بر ترجیح انجام وظیفه نسبت به رابطه میان گروهی برای ما انگیزه اقدام عملی رهبر را در اقدامات سیاسی مشخص خواهد کرد.اماآنچه معیار بررسی و تحلیل امتیازات به دست آمده از صفات رهبران در این روش می باشد،قیاس امتیازات با نتایج حاصل از 87 رئیس دولت از نقاط مختلف جهان و122 رهبر دولتی از خاورمیانه ، آفریقا ، شوروی سابق و کشورهای صنعتی غربی می باشد. با چنین مقایسه ای است که تحلیل گر می تواند تشخیص دهد یک رهبر در چه صفاتی نمره بالایی گرفته است، و در کدام نمره پایین کسب کرده است. صفاتی که در تحلیل صفات برای کشف سبک رهبری مد نظر قرار میگیرد، به قرار ذیل میباشد.

الف:"باور به توانایی کنترل رویدادها " و" نیاز به قدرت"

بواسطه دو صفت بالا، واکنش رهبر به محدودیت ها مورد ارزیابی قرار میگیردکه درجدول شماره 2این رابطه ونسبتها بوضوح ارائه شده است.

جدول 2. واكنش رهبران به محدوديتها

ب:" پیچیدگی شناختی" و " اعتماد به نفس"

پیچیدگی شناختی واعتماد به نفس دوصفت دیگری هستندکه از نظر هرمان، میزان آنها می تواند مارا به سوی فهم عملکرد رهبران درنوع واکنش نسبت به پذیرش اطلاعات در یافتی از دیگران هدایت می کند. در جدول 3 چگونگی این رابطه توضیح داده شده است.

جدول3: چگونگی تعین باز یا بسته  بودن عملکردی نسبت به اطلاعات

ج:انگيزه كسب مقام و موقعيت (تمركز بر وظيفه يا تمركز بر رابطه ميان فردي):

در ارزیابی علت انگیزش رهبران ما به دنبال این سوال هستیم که آیا رهبر بوسیله مشکلات برا نگیخته می شوند یا در روابط با دیگران ؛ سه خصوصیت تمرکز بر وظیفه ، قوم گرایی و بی اعتمادی به دیگران ،باید مورد بررسی قرارگیرند تا جواب سوالات بالا بدست آید.

د:انگیزه نسبت به جهان ( دیگران)

در بحث انگیزه رهبران برای تصدی مقام و قدرت دو مسئله دیگر را نیز باید مد نظر داشت.یکی فرصتها و تهدیداتی که او از محیط دریافت می کند و دیگری فرصتهایی که در ارتباط با همکاری و ارتباط با دیگران شکل می گیرد.جدول زیر نحوه محاسبه انگیزه انگيزه  عمل وقبول مقام وموقعیت رهبران را نشان می دهد.

جدول 4: روش  ارزيابي انگيزه  عمل وقبول مقام وموقعیت

و :"قوم گرایی"  و بی" اعتمادی نسبت به دیگران"

قوم گرایی وبی اعتمادی به دیگران نیز دو صفتی هستند که انگیزه رهبران نسبت به جهان را در عرصه بین الملل را توضیح میدهد ، جدول ذیل تاثیرکیفیت این صفات را بررفتارسیاسی دولتمردان نشان میدهد.

جدول 5:  انگیزه نسبت به جهان

کدعملیاتی

کد عملیاتی رویکردی است برای مطالعه رفتار رهبران سیاسی که شاید از باورهای سیاسی یا مجموعه گسترده تری از باورها که در شخصیت آنها نهادینه شده یا از فرهنگ جامعه نشات می گیرد .جورج استدلال کرد که کد عملیاتی یک رهبر باید محدود به نظام باورهای سیاسی او باشد که در آن بعضی عناصر (باورهای فلسفی[13]) به تشخیص رهبر برای عمل در متن کمک می کند و بعضی دیگر از عناصر (باورهای ابزاری[14]) راهبردها و تاکتیکهای موثرتر را برای دستیابی به اهداف تجویز می کند.  

کد عملیاتی با استفاده از نتایج آماری، الگوهای احتمالی رفتار رهبررا در سطوح مختلف تصمیم گیری تفسیر وپیش بینی خواهد کرد ،در این پژوهش تا کید بربکار گیری ، بررسی و محاسبه کد عملیاتی ازطریق سوالات ده گانه جورج  می باشد. )گرنشتین اف ای،1969،ص30-20)

سوالات ده گانه جورج درباره باورهای کد عملیاتی

ارزیابی کد عملیاتی بدین صورت است که:نرم افزار پروفایلر نمرات مربوط به هر باور را باتوجه به متن هایی که به آن ارائه میشود،محاسبه میکند وتفسیرآنها نیز در جداولی مانند جدول زیر انجام میشود.برای نمونه: 1)-P )ماهیت جهان سیاست رانشان میدهد.شاخص تعادل برای ماهیت جهان سیاست (1-P) و جهت گیری راهبردی (1-I) بین عدد 1.0- (دشمنی بی نهایت) و 1.0+ (دوستی بی نهایت)، به وسیله محاسبه تعداد افعال منفی منهای تعداد افعال مثبت و حاصل تقسیم بر تعداد کل افعال منفی و مثبت بدست می آید. جداول بالا ارزش وابسته به هر شاخص را نشان می دهد. اعداد نزدیک به هر یک از شاخص ها بر مبنای همان شاخص تفسیر می شوند

. 1-P- ماهیت جهان سیاست (خصمانه/دوستانه) 

سایر باورهای ده گانه جورج نیز مانند نمونه فوق محاسبه وتقسیر میشوند.

سبک رهبری امام(ره)

در ابتدا با استفاده از مصاحبه های جمع آوری شده از امام خمینی وارائه به نرم افزار پروفایلر،نمرات امام خمینی را برای هفت صفت شرح داده شده مذکور محاسبه شد.  سپس بر اساس نمراتِ بدست امده ،که در جدول شماره 11 قابل مشاهده است سبک خاص رهبری ایشان را حدس زده شد. سپس شخصیت سیاسی امام خمینی را در محیطی که در آن اقدام می کرد مورد ارزیابی قرارداده شد. دامنه این پژوهش محدود میشود به سالهای(1359-1355)یعنی دوران حساس وتاریخی انقلاب اسلامی که مصادف است با دوران ریاست جمهوری جیمی که کارتر نماینده حزب دموکرات ایالات متحده آمریکابود. ویژگییهای شخصیتی امام خمینی(ره) و تاثیر نمرات صفات فردی بر سبک رهبری وکد عملیاتی ایشان نیزدر این بازه زمانی بحث می شود.

برای کشف سبک رهبری  امام خمینی (ره)، از مصاحبه ها وسخنرانی های حضرت امام (ره) که در کتاب صحیفه امام جمع آوری شده است وبه جهت اهمیت آن توسط موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی(ره)به دو زبان انگلیسی وعربی ترجمه شده است؛استفاده شد.

نکته قابل ذکر دیگر آنکه سعی شده است که داده های منتخب از میان مصاحبه هاوسخنرانی ها در تاریخ چند سالی که جیمی کارترریاست جمهوری ایالات متحده امریکا را بر عهده داشته است ،انتخاب شود تا درصورت امکان بتوانیم نوع رهبری امام خمینی  (ره) را با کارتربصورت تقابلی مقایسه نماییم.

پس از کد گذاری مصاحبه ها ، نمره کلی محاسبه شده برای هر یک از صفات هفت گانه به وسیله نرم افزارپروفایلر بدست آمد، سپس نمرات ایشان با سایر  شخصیتها ورهبران جهان مقایسه شد. بدون انجام چنین مقایسه ای، قضاوت در مورد بالا یا پایین یا متوسط بودن امتیازات صفات یک رهبر خاص بنیان ضعیفی دارد.

 موضوع تصمیم گیری این است که چه گروهی از رهبران را به عنوان گروه مقایسه یا معیار انتخاب کنیم. جدول 11 نمرات صفات هفت گانه برای نمونه 87 نفری روسای دولت و نمونه 122 نفری از رهبران سیاسی ازنقاط مختلف را نشان می دهد. این جدول میانگین یا متوسط هر صفت ویژه را برای دو نمونه از رهبران نشان می دهد، به علاوه نمراتی که انحراف معیار پایین و بالای هر یک از امتیازات را نشان می دهد. اگر رهبر تحت مطالعه نمره ای بالاتر از نمره انحراف معیار گروه نمونه داشته باشد آن رهبر دارای نمره ای بالا در آن ویژگی می باشد؛ اگر نمره رهبری کمتر از نمره انحراف معیار گروه نمونه باشد آن رهبر در آن ویژگی دارای نمره پایین می باشد. اگر امتیازات رهبر در اطراف میانگین نمونه قرار بگیرد، او نمره متوسط در آن ویژگی دارد. نمونه 87 نفری روسای دولت رهبران 46 کشور از همه اطراف جهان را نمایندگی می کند؛ نمونه 122 نفری رهبران نیز از 48 کشور جهان می باشد و نمونه 87 نفری روسای دولت، اعضای کابینه، رهبران انقلابی، روسای مجلس، رهبران احزاب مخالف را شامل می شود. نمونه ها دربردارنده رهبرانی هستند که از سال 1945 تا 1999 در مقام قدرت بوده اند.

حال با استفاده از جداول و مباحث ارایه شده در بالا درباره صفات و سبک رهبری برای ایجاد نیم رخ[15] امام خمینی (ره) زمینه فراهم است. احتمالا به محدودیت ها چگونه پاسخ می دهد(نمرات باور او به توانایی کنترل حوادث و نیاز به قدرت)؟ میزان باز بودن او نسبت به اطلاعات چقدر است (نمرات اعتماد به نفس و پیچیدگی شناختی)؟ ماهیت انگیزه امام برای حرکت به سمت قدرت و نفوذ چیست ؟(نمرات صفات تمرکز بر وظیفه به علاوه قوم گرایی و بی اعتمادی نسبت به دیگران)؟ با توجه به اینکه آیا امام بیشتر محدودیت ها را به چالش می کشد یا آنها را می پذیرد، نسبت به اطلاعات بیشتر باز است یا بسته، و انگیزه حرکتش دورنی است یا بیرونی، می توانیم سبک رهبری ویژه ای را که او به احتمال زیاد از خود نشان می دهد تعیین کنیم. در جدول شماره 11 نمرات امام به اضافه نمرات گروه های نمونه ،نمایش داده شده است.

جدول شماره11: گروههای مقایسه بالقوه و نمرات امام خمینی

با توجه به نمرات جدول شماره 11چه تفسیری از نیم رخ امام خمینی امکان پذیر است؟ در جدول 12 چندین تفسیر از نمرات نیم رخ امام(ره) با استفاده از مدل ایجاد شده توسط هرمان  ارایه شده است. این ترکیب مدلها بطور عام ترجیحات سیاست امام و سبک رهبری احتمالی او راپیش بینی می کند. در حالی که تفسیر امتیازات بالا و پایین نسبتا آسان و سر راست است، تفسیر امتیازات متوسط نیاز به شرح و بسط بیشتری دارد. امتیازات متوسط برای صفات نشان می دهد که در شرایط خاص (موضوعات، دوره های زمانی، در حضور مخاطبان خاص)، یک رهبر شاید نوعی رفتار که دارای امتیازات بالا یا پایین است، نشان دهد (هرمان، 1999،ص9).

با اتکا به مفهوم سبک رهبری به عنوان یک تابع از پاسخ گویی به محدودیتها، باز بودن نسبت به اطلاعات، و انگیزش شرح داده شده در نظریه هرمان ، (امتیاز پایین در" نیاز به قدرت" ؛ و همچنین امتیاز پایین در" باور به توانایی بر کنترل حوادث") انتظار می رود که امام به سمت پذیرش محدودیتها پیش برود. نمره متوسط او در ویژگی تأکید بر وظیفه یا رابطه میان فردی (تأکید بر انجام یک کار در برابر تأکید بر حفظ گروه) نشان می دهد که امام(ره) هم برحل مشکل و هم بر ارتباطات در زمینه های مختلف تمرکز خواهد کرد. یعنی اینکه بنا به موقعیت ممکن است برارتباطات یا حل مشکلات تمرکز نماید. در نهایت، نمره بالای امام در پیچیدگی شناختی نسبت به اعتماد به نفس ،باز عمل کردن ،نسبت به اطلاعات  دریافتی وحساسیت نسبت به زمینه را نشان میدهد.

با توجه به نمرات محاسبه شده، زمانی که امام(ره) برحل مشکلات تمرکز می کند (تأکید بر وظیفه بیش از تأکید بر حفظ گروه است) انتظار می رود که او سبک رهبری فرصت طلب  را در  اجرای سیاست ها از خود نشان دهد. در مقابل، وقتی بر حفظ گروه تمرکز دارد، ارایه یک  سبک رفاقتی  از ایشان مورد انتظار است.

به عبارت دقیق ترمی توانیم بگوییم که هرگاه امام(ره) بر حل مشکلات تمرکز می کندسبک رهبری " فرصت طلب" مبتنی بر: تمركز بر ارزيابي آنچه كه در موقعيت و زمينه فعلي امكان پذير است، با توجه به چيزي كه فرد خواستار دستيابي به آن است و آنچه موكلان مهم به او اجازه خواهند داد ، بوده  ودر مقابل هرگاه تا کید ایشان بر حفظ گروه بیشتر از تمر کز برحل مشکلات و انجام وظیفه باشد، سبک رهبری "رفاقتی" مبتنی بر تمركز بر مصالحه در مورد تفاوت ها و اجماع سازي وتاکید بر كسب  اعتبار و مقام از طريق قدرتمند سازي ديگران و مشاركت در پاسخ گويي، خواهد بود.

کد عملیاتی امام (ره):

کد عملیاتی امام خمینی (ره) با استفاده از سخنرانی های عمومی ایشان در طول جریان انقلاب اسلامی( 1355-1359)توسط نرم افزار پروفایلر مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج  بدست آمده در جدول: 13 آورده شده است،که در ادامه به تفسیر نتایج خواهیم پرداخت.

جدول 13: نمرات کد عملیاتی امام خمینی(ره)

نمرات باورهای فلسفی امام خمینی (ره) در جدول بالا نشان می دهد که: ایشان  ماهیت جهان سیاست (P-1) را اندکی دوستانه می بیند. او همچنین درباره چشم اندازها برای تحقق ارزشهای اساسی سیاسی (P-2) ترکیبی از خوش بینی وبد بینی دارد البته به نسبت برابر(بنا به موقعیت ،در برخی شرایط خوشبین  ودر برخی شرایط بد بین است ) .امام پیش بینی پذیری آینده سیاسی (P-3) را بسیار پایین می داند، همچنین درجه کنترل خود بر پیشرفت تاریخی (P-4a) را کم ارزیابی میکند  اما در حد بالایی به کنترل بر پیشرفت تاریخی از طریق دیگران ،اعتقاد دارد(ایشان بیشتر به نقش جمع  وگروه در تغییرات وپیشرفتهای تاریخی معتقد هستند تا نقش فردی خودشان). ارزیابی امام خمینی (ره) از نقش شانس در سیاست بسیار بالا است ،این یعنی اینکه: در انجام هرامری که شانس موفقیت آن بسیار بالا باشد دست به اقدام خواهد زد .

نمرات باورهای ابزاری امام (ره) در جدول 13 نشان می دهد که باور امام  درجهت گیری بهترین راهبرد (I-1)، همکاری بالا  است که  با تاکتیک (I-2) قدری همکاری جفت شده است. جهت گیری عمومی ریسک (I-3)ایشان یک که جهت گیری قاطعی است، نشان می دهد که ایشان از ریسک گریزی بالاتری نسبت به دیگر رهبران برخوردار است . تمایل امام (ره) به انعطاف پذیری بین تاکتیک های همکاری و تعارض   (I-4a) متوسط است. همچنین تمایل انتقال بین تاکتیک کلمات و کردار (I-4b) نیز متوسط است. شاخص های مطلوبیت ابزار (I-5) نشان می دهد که تکیه ایشان بر درخواست/پشتیبانی ،از مطلوبیت بسیار بالایی برخوردار است، ابزار پاداش،وعده،مخالفت،تهدید،وتنبیه همگی از مطلوبیت کم برخوردارند. به عبارتی این ابزار ها  از نظر ایشان مطلوبیت خود را دارند اما به مقدار کم. نهایتاً باید گفت: مهمترین ابزار در دستگاه فکری امام استفاده از پشتیبانی مردم، یا به قول ایشان" وحدت کلمه" است.

روی هم رفته، نمرات شاخص های کلیدی برای خود و دیگری در جدول 13  نشان می دهد که باورهای امام خمینی (ره) از یک رویکرد همکاری قطعی نسبت به  جهت گیری راهبردی  (I-1) نسبت به اهداف و یک سطح کنترل بر پشیرفت تاریخی (P-4b) بالا نسبت به دیگران پشتیبانی می کند. او ماهیت جهان سیاست(P-1) را اندکی دوستانه می بیند و بر یک سطح کنترل (P-4a) پایین به خود نسبت می دهد. این تصویر دوگانه از خود و دیگری و تمایل متوسط به تاکتیک های انتقال (I-4) نشان می دهد که تاکتیک ها و راهبرد های امام (ره) نسبتاً پایدار است.

میزان روایی نتایج نرم افزار پروفایلر:

در روش تحلیل محتوا نرم افزار نیم رخ رهبری رهبران را در سیاست هایشان ،بر اساس فراوانی برخی افعال، یا کلمات ، زمان و... نشان میدهد و به صفات ازپیش تعیین شده بر اساس مصاحبه ها وسخنرانی های(امام)نمره می دهد ، باید توجه داشت در به کار گیری این گونه نرم افزارها کمال دقت و حساسیت انجام گیرد؛ چرا که این گونه نرم افزارها فقط طبق آن برنامه ای که طراح برایش تعریف کرده کارمشخصی را انجام می دهد ؛به همین خاطر در وجه اول احتمال اشتباه باید لحاظ گردد، ودر وجه دیگر با ید توجه کافی به عدم انعطاف پذیری  نرم افزارنسبت به شناخت موارد خاص که ممکن است به آن مواجه شود، مبذول داشت .

پس از تحلیل و بررسی نتایج نرم افزار وانطباق با متن زندگی ایشان ، درنتایج نرم افزار مغایرت آشکاری با  واقعیت های زندگی امام خمینی (ره) و منش و سیره ایشان وجود داشت، برای کشف و بررسی علت این مغایرت شروع به واکاوی فرآیند انجام شده پرداختیم.مغایرتها درنتایج ومتن زندگی امام(ره) به قرار ذیل میباشد:  

1-پذیرش محدودیت ها2- اعتماد به نفس پایین3- سطح اندک کنترل" خود" بر پیشرفت تاریخی ،از مواردی بود که هیچ تناسبی با شخصیت  وزندگی ایشان نداشت.

پس از دقت نظرها و جمع آوری تحقیقات ،نتایج قابل توجهی به دست آمد:

در علم روانشناسی اجتماعی مبحثی به نام اسناد و جود دارد که یکی از راه های ادراک اجتماعی و ادراک رفتار دیگران است. اما برخی علل باعث درک نادرست از رفتار دیگران میشود که خطای اسنادی نامیده میشود. خطاهای اسناد که در منابع  غیر اسلامی آ مده است  عبارتنداز : 1-خطای بنیادی اسناد 2- اثر عامل –ناظر 3-سوگیری خدمت به خود

اما عامل چهارمی که در منابع روانشناسی  اجتماعی با نگرشی بر منابع اسلامی دیده میشود اسنادموفقیت به خداوند است که در صفاتی مانند توکل ،توسل واخلاص و... دیده میشود(آذربایجانی وهمکاران،1390، ص79-77).

"ایشان دراندیشه و در کلام،پیروزی انقلاب اسلامی را خواست خدا میدانستند نه حاصل زحمات خودشان".(ستوده،1371، ص238-237). در شخصیت افرادی همچون امام (ره) ویژگی توکل به خدا آنچنا ن نهادینه شده که خود را محو در خالق می بیند وهر آنچه از موفقیت وپیروزی به وقوع می پیونددآنرا به خدا اسناد میدهد.

به نظر می رسد کلماتی مانند  "ما"، "اسلام"،و"خداوند" در ادبیات امام خمینی(ره) وزنی برابر با "من" به معنای مورد نظر طراح نرم افزار پروفایلر دارد . در همین راستا به منظوراثبات مدعای خود متن های داده شده به نرم افزار موردارزیابی و بررسی مجدد قرارگرفت.ونتایج موجود در جدول شماره 15 بدست آمد.همین امر باعث شده که نمره ی "اعتماد به نفس"، "مرکز کنترل" و "نیاز به قدرت" در نمرات به دست آمده نرم افزار فوق برای امام خمینی  پایین تر از حد واقعی  محاسبه گردد و منتج به این نتیجه گرددکه نتوانیم نتیجه کامل وصحیحی از نرم افزار پروفایلر برای تعیین نوع رهبری ایشان مبتنی برواقعیات به دست آوریم . فروانی و درصد استفاده از این کلمات در جدول ذیل مؤید این نظریه است.

در جدول ذیل فراوانی برخی کلمات به همراه فراوانی نسبی جهت فهم دقیق تر علل مغایرت نمرات نرم افزار پرو فایلرو واقعیات موجود در شخصیت امام خمینی قرار داده شده است.

جدول شماره15:   فراوانی کلمات

 از لحاظ منطقی این گونه می توان استنباط کرد هر گاه در یک قضیه مقدمه ها صحیح نباشد نمی توان انتظار داشت  نتایج نیز صحیح باشد . در مسئله بررسی شخصیت امام خمینی ،نتایج به دست آمده یعنی نمراتِ برخی صفات ،مغایر واقعیات مشاهده شده در زندگی ایشان است در نتیجه برای فهم نحوه ی رهبری ایشان نمی توان نتایج این نرم افزار را بطور کامل استفاده کرد. 

 نرم افزار پروفایلر ابزار نسبتاً خوبی برای ارزیابی نوع رهبری وبدست آوردن باورهای فلسفی رهبران از طریق سخنان ، نطق ها ومصاحبه ها است امّا این نرم افزار برای رهبرانی که از درجه ایمان به خدا وتوکل بسیار بالایی برخوردارند ، نمیتواند به طور کامل  نوع رهبری وباورهای فلسفی وابزاری را مشخص کند وعلتش هم بخاطر تفاوت در پیش فرضهایی است که طرّاح بر اساس آن  این نرم افزار راطراحی نموده است .یعنی درپیش فرضهای فرد برنامه نویس این نرم افزار چیز ی به نام توکل واخلاص لحاظ نشده است بنابراین پروفایلر بدون برنامه قبلی نمیتواند خود را با این وضعیت تطبیق دهد.وهمین امر باعث ضعف در کارایی این ابزار تحلیل درچنینموارد خاصی می شود.

سبک رهبری جیمی کارتر

برای کشف سبک رهبری جیمی کارتر  پس از جمع آوری مطالب و داده های مربوط به جیمی کارترو ارزیابی آنها و اطمینان حاصل کردن از ارتجالی بودن داده ها ، مصاحبه ها برای تعیین سبک رهبری و سخنرانی ها برای تعیین کد عملیاتی به نرم افزارپروفایلر ارائه شد که حاصل نتایج به دست آمده و تفسیر اجمالی نتایج درجدول ذیل قابل مشاهده میباشد.

جدول شماره : 16گروههای مقایسه بالقوه و نمرات جیمی کارتر

 با توجه  به نمرات تحلیل صفات در جدول شماره 1 ، تعیین سبک رهبری جیمی کارتر بدین قرار محاسبه می شود: با توجه به نمره پایین در صفات "نیاز به قدرت"و "باور به توانایی کنترل رویدادها" انتظار میرود کارتر در برخورد با محدودیت ها آنها را بپذیرد ، باتوجه به کسب نمره پایین در "اعتماد به نفس" ونمره بالا در" پیچیدگی شناختی" انتظار میرود نسبت به ورود اطلاعات دریافتی باز عمل کند، و با توجه به کسب نمره پایین در "تمرکز بروظیفه" و"قوم گرایی" و "بی اعتمادی به دیگران"نیز انتظار آن است که  کارتر در سبک رهبری خود بر حفظ روابط و ارتباط با دیگران تاکید کند. و در نتیجه باید گفت:  بر طبق جدول  شماره 1 نوع سبک رهبری جیمی کارتر  سبک "رفاقتی" است .به عبارت دیگر: رهبری کارترمبتنی برتمركز بر مصالحه در مورد تفاوت ها و اجماع سازي و بركسب اعتبار و مقام از طريق قدرتمند سازي ديگران و مشاركت در پاسخگويي است.

کد عملیاتی جیمی کارتر:

برای شناخت کاملتر شخصیت سیاسی جیمی کارتر به بررسی کد عملیاتی او بر اساس نظر جورج میپردازیم. در این روش تحلیل شخصیت، کد عملیاتی یا باورهای سیاسی رئیس جمهور سابق ایالات متحده را که شامل: باورهای فلسفی و باورهای ابزاری می باشد را  برای کارتر بررسی می کنیم. برای نائل شدن به این مقصود ابتدا سخنرانی های جیمی کارتر در دوران ریاست جمهوری و در رابطه با جریان انقلاب اسلامی و رهبری امام خمینی (ره)جمع آوری ، ارزیابی  وبه نرم افزار پروفایلر ارائه گردید که شرح و تفسیرشاخص های آنها به شرح ذیل است.

جدول شماره17: نمرات کد عملیاتی جیمی کارتر

نمرات باورهای فلسفی جیمی کارتر نشان می دهد که او ماهیت جهان سیاست (P-1) را به طور قطعاً دوستانه می بیند. او همچنین درباره چشم اندازها برای تحقق ارزشهای اساسی سیاسی (P-2) قطعاً خوشبین است.کارتر پیش بینی پذیری آینده سیاسی (P-3) را متوسط می داند، همچنین درجه کنترل خود بر پیشرفت تاریخی (P-4a) را نسبتاً زیاد ارزیابی میکند.در نظرکارتر نقش شانس در سیاست بسیار بالا است،یعنی کارترکارهایی که شانس موفقیت (80. 0)را دارند را انجام خواهد داد.  

نمرات باورهای ابزاری کارتر نشان می دهد :که باور کارتر که جهت گیری همکاری قطعی  بهترین استراتژی (I-1) است، که تاکتیک (I-2) همکاری قطعی مستلزم آن است. جهت گیری عمومی ریسک (I-3) اندکی است و این نشان می دهد که ایشان  ریسک گریزی بالاتری نسبت به دیگر رهبران دارد. تمایل کارتر به انتقال بین تاکتیک های همکاری و تعارض (I-4a) متوسط است. همچنین تمایل انتقال بین تاکتیک کلمات و کردار (I-4b) نیز متوسط اما از تمایل انتقال بین تاکتیک کلمات و کردار  اندکی بیشتر است . شاخص های مطلوبیت ابزار (I-5) نشان می دهد که تکیه ایشان بر وعده وپاداش از مطلوبیت بسیار زیادی برخوردار است، ابزار درخواست/پشتیبانی، نمره مطلوبیت متوسطی دارد، ابزارهای تنبیه و مخالف/مقاومت وتهدید همگی از مطلوبیت بسیار پایین برخورداند

نتیجه گیری

حوزه روانشناسی سیاسی در ایران به علت اینکه میان رشته ای بودن مورد استقبال شایسته قرار نگرفته و ظرفیت های این رشته برای تفسیر وقایع سیاسی ناشناخته مانده است. لذا احساس نیاز شد که از دریچه نگاه روانشناسان،نگاهی نخبه گرایانه به انقلاب اسلامی داشته باشیم.در این تحقیق سعی شد تا با درک شخصیت و فهم روانشناسانه از رهبرکبیر انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) و جیمی کارتر رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا به عنوان حامی روانی خارجی شاه در درسالهای  1979تا 1976 محسوب می شد وبا توجه شخصیت ضعیف و وابسته محمد رضاشاه پهلوی حمایت آمریکا راهمزاد روانی خود می انگاشت(طاهری،1389،ص84-83). وبا علم به اینکه که شاه از تصمیمات و سیاستهای کاخ سفید بسیارمتاثر بود و به عبارتی هم از حمایت کامل آمریکا برخوردار بود و هم مجری سیاستهای آمریکا در خاور میانه بود، به تحلیل شخصیت امام خمینی (ره) و جیمی کارتر  میپردازیم تا با کشف نوع رهبری آنها و کدعملیاتی آنها بتوانیم هرچه بهتر چگونگی انقلاب اسلامی را تفسیر نماییم.

امام خمینی فردی خودشکوفا با صبغه الهی ،عرفانی برگرفته از مکتب ونگرش اسلام ناب محمدی(ص) بود که سبک رهبری خود را بر مبنای خدا محوری ودر جهت کسب رضای خداوند و انجام دستورات اوبنا نهاده بود(شفیعی،1384،ص238-237).در جریان انقلاب اسلامی امام(ره) طبق باورهای ابزاری و فلسفی ذیل عمل می کرد:

 الف: باورهای فلسفی

ب: باور های ابزاری

ودر مقابل جیمی کارترنیزفردی بود که توانسته بود اعتماد اکثریت ملت آمریکا را جلب کند ونماینده وسکان ریاست جمهوری ایالات متحده  را بدست گیرد.وبا نگرش حقوق بشری که برخاسته از فرهنگ غرب بود سبک رهبری رفاقتی خود را شکل دهد. این روش مبتنی بر مصالحه بود کارتر در مدت ریاست جمهوری خود در مقابل ایران بر اساس باورهای فلسفی و ابزاری ذیل عمل می کرد.

الف:باورهای فلسفی

ب:باورهای ابزاری

در تحلیل روانشناختی انقلاب اسلامی  ما برعملکرد 3 نفر تاکید اساسی داریم 1-امام خمینی 2-محمد رضا شاه3- جیمی کارتر

محمد رضا شاه پهلوی همانطور که گفته شد دارای ضعف شخصیتی بود ونمی توانست وضعیت انقلابی را درک و با آن مقابله کند .لذا با توجه به اینکه مهمترین حامیان روانی خودیعنی:1-اسدالله علم که به علت سرطان درگذشته بود 2- خواهرش به خاطر اختلافات در خارج به سر می برد 3- شاه نیز به خاطر بیماری سرطان احساس میکرد که از حمایت الهی برخوردار نیست و حالا دیگر تنها حمایت آمریکا مانده بود که آن هم در هاله ای از ابهام و دوگانگی بود(طاهری،1384،ص76).

از یک سو کارتر با فشار در جهت آرمانهای حقوق بشر باعث شده بود تا شاه در ایران فضای باز سیاسی اعلام کند و مخالفین شاه از فرصت استفاده کنند و قدرتمند شوند، برژنسکی میگوید:« زمانی که یک دولت مردم را شکنجه می کند، یا آن ها را به خاطر باورهایشان درزندان اسیرمی کند، یا با اقلیت ها برخورد عادلانه نمی کند، یا به آن ها اجازه مهاجرت یا پرستش خدا را نمی دهد، ما نمی توانیم از این قضیه چشم پوشی کنیم»و از سویی دیگر با اعلام حمایت از شاه سعی می کرد تا شاه کنترل اوضاع را در دست بگیرد. در همین ارتباط برژینسکی در توجیه عملکرد دولت کارتر توضیح می دهدکه: « هرگز از شاه خواسته نشد به حقوق بشر توجه کند و در واقع آمریکا سعی می کرد تا شاه راتشویق کند که نسبت به مخالفان خود سختگیرتر باشد» (برژینسکی،1379، ص153-147).

حتی در جهت گیری های کاخ سفید نسبت به انقلابیون نیز دو دستگی وجود داشت که شامل :1- گروه سایروس ونس وزرات امورخارجه  که معتقد به سیاست ملایم در مقابل انقلابیون بود . 2-گروه برژنسکی مشاور امنیت ملی کارترکه معتقد به راهکار نظامی وتوسل به زور علیه انقلابیون بود.(شریعتی،عباسی،1390، ص202)

کارتر فردی آرمانگرا بود. درکد عملیاتی وی نیز خوشبینی وی بر ماهیت سیاست مشاهده می شودکه موید این امر است. اما آرمانهای او باید در عرصه عمل پیاده می شد تا منافع ملی ایالات متحده حفظ شود. در طی کشف سبک رهبری کارتر و کد عملیاتی وی دریافتیم که کارتر "اعتماد به نفس" پایین، "توانایی کنترل رویدادها" در سطح پایین و "نیاز به قدرت "در سطح پایین داشت و نسبت به ماهیت سیاست به طور قطعی خوش بین بود و نسبت به آینده خوشبین بود ، توانایی  کنترل به پیشرفت تاریخی  نسبت به دیگران را کم می دانست همه ی این ویژگیها به نوعی،سبک رهبری مبتنی تمرکز بر مصالحه و نوع رفاقتی را تقویت می کرد و باعث می شد تا کارتر از منظر روانشناختی در تصمیم گیری های به موقع و بحرانی با چالش اساسی روبرو گردد. به بیان بهتر کارتر به عنوان رئیس دستگاه تصمیم گیری ایالات متحده نتوانست با نگرش واقع گرایانه به درک مناسبی درمورد اهمیت ایران در مواجه بامنافع ملی آمریکا دست یابد0(ملکوتیان،1380، ص 189)

از طرفی چالشهای فراوانی دربرابر دولت کارتر نظیر ( بحران سوخت و انرژی، مسئله کمپ دیوید، مسئله چین، امضای سالت 2 با شوروی ، و مسئله اعراب و اسرائیل وجود داشت. همگی باعث شد تا نتواند مسئله حقوق بشر در ایران با منافع ملی ایالات متحده که یکی از قطب های اصلی در دکترین ( نیکسون – کسینجر) بود را تطبیق دهد.تطبیق این دو مسئله در صحنه عملیاتی با سبک رهبری رفاقتی و مصالحه و رویکرد استراتژیکی و تاکتیکی صرفاً همکاری با ریسک پذیری کم و با ابزارهای وعده و پاداش غیر ممکن نبود. آن هم هنگامی که رهبری انقلابیون شخصی چون امام خمینی باشد.

لذا کارترنتوانست یک حمایت همه جانبه ، واضح و منسجم از شاه که متکی به حمایت -های دیرینه آمریکا بود به عمل آورد.

شاه که در این سالها 56-57 به شدت از لحاظ منابع قدرت داخلی ضعیف شده بود نیاز به حمایت خارجی داشت و این حمایت خارجی نیز به علت توضیحاتی که داده شد فراهم نشد.

 شاه درمقابل خود انقلابیونی رامی دید که با رهبری فرزانه ، با اعتماد به نفس بالا از جنس توکل به خدا و توانایی کنترل رویدادها از جنس تکلیف گرایی ونیاز به قدرتی از جنس اخلاص داشتند که بر اساس آموزه های اسلام ناب محمدی (ص) به پا خواست و در مقابل رژیم پهلوی شروع به مبارزه کرد. در ادبیات امام (ره) هیچ چیزی نمی توانست مانع  حرکت وقیام لله باشد. اراده ای که باعث می شد در سن هشتاد سالگی با تمام وجود در راه انجام فرامین الهی تلاش کند و کهولت سن وپیری را به سخره بگیرد.

 شالوده اصلی رهبری امام خدا محوری و معنویت بود و البته امام توانایی بسیار بالایی در تطبیق آرمانهای اسلام با واقعیت ها داشت، ایشان درک دقیقی از موقعیت ها و اوضاع کشورداشت و با همین درک دقیق و شناخت قوی از واقعیت ها دقیقاً نقطه ی مقابل کارتر قرارمیگرفت(شفیعی،1384،ص40).

 امام توانسته بود اندیشه وعمل خود و ملت را که همان وحدت کلمه بود ،همسو سازد و آحاد ملت ایران را در جهت اهداف مشترک بسیج کند و از تمام ظرفیت های ملت  برای پیروزی انقلاب استفاده کند. باید عنوان کرد که در بررسی شخصیت انسانهایی که در مکتب اسلام و با مفاهیم و ادبیات خاص خود ( اخلاص، توکل، تکلیف گرایی و ....) رشد یافته اند ، باید در زمینه فرهنگی خود، مورد بررسی قرار داد.چرا که نظریاتی که در مکاتب غیر اسلامی غرب رشد یافته است می تواند تنها بخش کوچکی از واقعیت های موجود شخصیت ورفتاراین انسانهای بزرگ رادرک کند .

منابع

- آذربایجانی،مسعود ودیگران؛روانشناسی اجتماعی با نگرشی بر منابع اسلامی، قم،پژوهشگاه حوزه ودانشگاه ،1390

- برژینسکی، زبیگنیو ؛قدرت واصول:خاطرات برژینسکی،ترجمه مرضیه صادقیان،تهران،دفتر مطالعات سیاسی وبین المللی وزارت خارجه ، 1379

-پاشایی، عباس؛ روانشناسی سیاسی سید محمد خاتمی ،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه مفید،چاپ نشده ، 1388

ستوده ،امیررضا ؛پابه پای آفتاب،ج1،تهران ، انتشارات پنجره ،1373

- شفیعی، عباس ؛استراتژی رهبری امام خمینی(س)؛تهران موسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی؛1384 

- شریعتی ،شهروز ؛ عباسی، مهدی ؛ "بررسی تناقض های تصمیم سازان امریکایی در برابر انقلاب ایران براساس نظریه تصمیم گیر ی"،فصلنامه مطالعات سیاسی سال سوم شماره 11، 1390

- طاهری، سید مهدی؛"روانشناسی شخصیت محمدرضاپهلوی"،جستارهای سیاسی معاصر،سال اول،شماره دوم،1389

- فتحي‌آشتياني، علي؛ مقدمه‌اي بر روان شناسي سياسي ،تهران ، بعثت، 1381

-ملکوتیان، مصطفی؛"ایران وامنیت ملی امریکا"فصلنامه مطالعات سیاسی سال چهارم،شماره شانزدهم،1380

Greenstein, F. I. (1969). Personality and politics: Problems of evidence, inference and -conceptualization. Chicago: Markham, pp20-30

 -Margaret G. Hermann," ASSESSING LEADERSHIP STYLE" Social Science Automation, OriginallyPublished November 1999,Minor revision 2002-11-13,pages 4-8

http://millercenter.org/president/carter/essays/biography/print-

-http://socialscience.net/Docs/OpCode.pdf