• صفحه نخست
• زندگی نامه
• کارنامک
• ارتباط با دانشجویان
• نگارخانه
• پیوندها
• ارتباط با من

ایدئولوژیک شدن سنت

چکیده:

هرچند داستان سنت و تجدد در تاریخ معاصر ایران داستانی دور و دراز است که تاریخ معاصر ایران را به خود آمیخته است، اما گویی همچنان مسئله‌ای مهم و به‌روز باقی مانده و حتی برخی از آن تحت عنوان معماری سنت و مدرنیسم یاد می‌کنند. در این نوشتار بیشتر سعی شده است تا به مواردی که سنت را در قالب اندیشه‌های دینی مطرح می‌نماید، پرداخته شود.بر اساس نظر طرفداران مدرنيته سنت به عاملي نيرومند براي تحرك، اما در خلاف جهت تجدد و لاجرم در جهت نابودي دستاوردهاي آن تبديل خواهد شد. در نقطه مقابل، طرفداران سنت، مدرنيته را عصر ازميان رفتن سنت، مذهب، اقتدار، عصر فقدان معنا، هويت، عمل و ارزش، عصر نابودي جهان مشترك، حوزه عمومي و حوزه نمودها مي‌دانند و در واقع آنها مدرنيته را عصري مي‌دانند که در آن دوران گذشته ارزش خود را از دست مي‌دهد، افراد استانداردهاي سنتي خود را فراموش مي‌کنند و در نتيجه بايد به دنبال پايه‌هاي جديدي براي ارتباطات انساني باشند. به اعتقاد آنها، نمادهاي مذهبي در فضاي خصوصي تا زماني که از شدت استعمال نخ نما نشده‌اند، به خوبي دوام خواهند آورد ولي از آنجا که مردم مي¬خواهند در برابر تجدد، هويت خود را حفظ کنند، به ارزش هاي سنتي خود وفادار مي‌مانند و مذهب تنها وسيله اثبات هويت فرهنگي تمدن¬هاي سنتي در مقابل مدرنيته خواهد بود. مي‌توان گفت كه تلاش براي جايگزين کردن ايدئولوژي به جاي دين از پديده¬هاي بارز دوره مدرنيته محسوب مي شود.به اعتقاد آرنت، مدرنيته سبب مي‌شود تا از سنت چيزي جز پوسته‌اي از آن باقي نماند و به دليل متصلب بودن سنت، سنت هيچ يك از شاخص‌هاي مدرنيته را بر نمي‌تابد، اما پايان سنت نيز لاجرم به معناي  از بين رفتن كامل سلطه و تاثير سنت نخواهد بود.شايگان نيز كه ايده ايدئولوژيك شدن سنت را از آرنت گرفته معتقد است كه سنت‌ها يا بر پايه آموزه‌هاي غربي و يا بر پايه سنت‌هاي ديني هستند كه مي‌توانند بروز نمايند؛ اما اين سنت‌ها، ناخواسته و به طور غيرعادي ايدئولوژي‌زده مي‌شوند. در اينجاست كه يكي از شگردهاي دولت‌ها براي حفظ قدرت و ماندگاري بيشترشان در غالب ايدئولوژيك كردن سنت رخ مي‌نمايد و آنها با محدود كردن حوزه عمومي، بر اساس منافع خود، از سنت و مذهب، ايدئولوژي‌اي مي‌سازند كه اهداف و منافع آنها را تامين مي‌كند.