کتاب شریعت‌شهر؛ روایتی از تحول اندیشه سیاسی در حوزه علمیه قم در دوره جمهوری اسلامی است. این کتاب نوشته رضا تاران، دانش‌آموخته حوزه علمیه قم و دکتری علوم سیاسی است که در پژوهشکده اندیشه دینی معاصر انجام شده است و انتشارات نگاه معاصر در تیرماه ۱۴۰۳ آن را منتشر کرده است.در این کتاب، سه دیدگاه در نسبت دین و سیاست طرح شده است: دیدگاه اول دین را حداکثری می‌داند و از جامعیت دین سخن می‌گوید. به باور معتقدان به رویکرد حداکثری، اسلام برنامهٔ جامعی برای زندگی انسان دارد و سیاست نیز بخشی از زندگی انسان است. در چنین نگرشی سیاست تابعی از دین خواهد بود: سیدمحمدباقر صدر، حسینعلی منتظری، عبداﷲ جوادی آملی، محمدتقی مصباح یزدی، محمد یزدی و محمدمهدی میرباقری از جمله معتقدان به رویکرد حداکثری هستند. دیدگاه دوم رویکردی حداقلی دارد. به اعتقاد آنان، خداوند ارزش‌های کلی را برای زندگی انسان ترسیم کرده است و انسان باید با عقل خدادادی، زندگی سیاسی خود را سامان دهد: مهدی بازرگان، مهدی حائری یزدی، عبدالکریم سروش و محمد مجتهد شبستری را می‌توان از باورمندان به این رویکرد دانست. دیدگاه سوم نه حداکثری و نه حداقلی بلکه راه میانه را پیشنهاد می‌کند: بخشی از امور زندگی انسان از جمله سیاست را خداوند به انسان وحی کرده است و بخش دیگری از زندگی سیاسی، باید به دست عقل اداره شود: محمدحسین نایینی، سیدمحمدحسین طباطبایی، مرتضی مطهری، سیدمحمدعلی ایازی، سیدصادق حقیقت، کاظم قاضی‌زاده، داوود فیرحی و سروش محلاتی از چنین رویکردی دفاع می‌کنند.
******
******
برای ویراست دوم کتاب، اصلاحاتی از جمله موارد ذیل به دکتر تاران پیشنهاد کردم:
- پاراگراف آخر ص 69 بدین صورت درآید: به باور سیدصادق حقیقت، خداوند پیامبر (ص) را به عنوان بهترین و شایسته ترین فرد برای حکومت معرفی کرد. تشیع به معنای نصب امام علی (ع) بعد از پیامبر گرامی اسلام (ص) در زعامت دینی و تفسیر شریعت است. همچنین، در واقعه غدیر، از نظر سیاسی، بحث احق بودن مطرح بوده است. پیامبر (ص) حضرت علی (ع) را محق ترین فرد برای اداره امور جامعه و حکومت می دانست. پس، ولایت صرفاً به معنای دوست داشتن یا فقط در امور دینی نبوده است. اساساً در آن روز، ولایت سیاسی از غیرسیاسی چندان جدا از هم فرض نمی شد. ولایت سیاسی معصومان (ع) به این معنا نیست که ایشان - حتی با عدم رضایت مردم- برای سیاست و حکومت نصب شده بوده اند. از سوی دیگر، پیامبر (ص) در واقعه غدیر بدون نظر نبودند و علی (ع) را فرد احق می دانستند.
- ص 191: سطر شش به آخر: تیتر این گونه شود: نظارت فقها با خواست مردم.
- ص 239 س 8 بشود: نقش اصلی: استاد تمام اندیشه سیاسی در پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
- ص 239 س 14 ولایت جزئیه فقیهان بشود : نظارت جزئیه فقیهان
- ص 239 در س 13 بعد از پرداخته باشد. این مطلب اضافه شود: دانش های سیاسی اسلامی با هم همروی دارند، و حل هر مسئله سیاسی در گرو دو مطلب است: گرفتن پاسخ از دانش های سیاسی اسلامی، و نسبت سنجی پاسخ های مربوطه بر اساس کبرایی که در «نظریه همروی» معرفی شده است.
- ص 239 س 7: دانش آموخته حوزه علمیه قم، دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت مدرس.
- ص 239 س 11: دولت اسلام. بشود دولت اسلامی
- ص 239 س 15 بعد از اولویت دارد این جمله اضافه شود: همان گونه که آیت الله منتظری و استاد مطهری معتقدند، مردم حق برناحق بودن دارند.
- ص 239 س 12 بعد از ایده اصلی: بر اساس نظریه همروی که در اردیبهشت سال 1400 به ثبت رسید،