انتشار ویراست چهارم کتاب روش شناسی علوم سیاسی
به گزارش خبرنگار مهر، انتشارات دانشگاه مفید چاپ پنجم (ویرایش چهارم) کتاب «روش شناسی علوم سیاسی» نوشته سید صادق حقیقت را در ۷۱۳ صفحه و بهای ۱۳۰ هزار تومان منتشر کرد.
چاپ نخست این کتاب در سال ۱۳۸۵ با شمارگان هزار نسخه و بهای ۶ هزار تومان و چاپ پیشین (چهارم) این کتاب نیز در سال ۱۳۹۴ با شمارگان هزار نسخه و بهای ۳۲ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفته بود.
سیدصادق حقیقت دارای مدرک دکتری اندیشه سیاسی است و همچنین سابقه سال‌ها تحصیل حوزوی را نیز دارد. او رییس دپارتمان علوم سیاسی دانشگاه مفید است و سابقه تدریس در دانشگاه فلوریدا را نیز در کارنامه علمی خود دارد. کتاب «روش شناسی علوم سیاسی» از مشهورترین تالیفات اوست. همچنین نظریه همروی نیز از ابدعات او در حوزه علوم دینی است.
روش‌شناسی بخشی از فلسفه علم است که به بررسی و تحلیل روش‌های مورد استفاده در یک علم با نگاه درجه دوم می‌پردازد. هرچند دانشمندان یک علم منتظر نتیجه مباحث روش شناسان نیستند و به شکل معمول به کار خود ادامه می‌دهند، اما نمی‌توان تأثیر به‌سزای این گونه کاوش‌ها را بر مباحث درجه اول نادیده انگاشت. روش‌شناس هم از روش‌های به کار رفته در علم آگاه است، و هم از تبار آنها و ارتباطشان با یکدیگر و مهم‌تر از همه کارآمدی‌ها و کاستی‌هایشان را می‌شناسد.
اصولا روش‌شناسی به محقق قدرتی می‌دهد که بتواند به یک موضوع از جهات مختلف بنگرد و آن را از زوایای مختلف بررسی کند. همچنین او می‌تواند در تحلیل آثار دیگران به پیش‌فرض‌های روش شناسانه آنان، و کارآیی‌ها و محدودیت‌های روش مربوطه پی برد.
نگارش کتاب در موضوعی که به شکل جامع و مستقل به آن پرداخته نشده همان قدر که ضرورت دارد، مشکل به نظر می‌رسد. اندک و پراکنده بودن منابع، شاید نخستین ضرورتی بود که سید صادق حقیقت برای نگارش کتاب «روش شناسی علوم سیاسی» حس کرد. کتاب حاضر مجموعه‌ای از روش‌های مختلف را در خود جای داده، و از این جهت وجه آموزشی‌اش غلبه دارد و برای دانشجویان حوزه‌های مختلف کاربردی است.
مسئله دیگری که به این کار ضرورت بیشتر می‌بخشد، نبود پارادایمی خاص در علوم انسانی، علوم اجتماعی و علوم سیاسی است. در علوم طبیعی با آمدن سرمشق جدید، پارادایم سابق رخت بر می‌بندد؛ اما در علوم انسانی سرمشق‌های متفاوت ـ و گاه متعارض ـ به شکل هم زمان به همزیستی ادامه می‌دهند. ابهام ذکر شده در همه جا وجود دارد؛ ولی در کشورهای جهان سوم شدت بیشتری پیدا می‌کند.
هنوز هستند کسانی که با تفکر اثباتی می‌اندیشند و تدریس می‌کنند؛ همان گونه که برخی دیگر در دام نسبیت روش‌های پسامدرن قرار گرفته و از کارآمدی دیگر روش‌ها غافل شده‌اند. این گونه مسائل که دانش پژوهان را با سردرگمی روبه‌رو می‌سازد، جز با تحلیل‌های فیلسوفانه و روش شناسانه مداوا نمی‌شود. شاید بتوان گفت که نظام آکادمیک امروز ایران با «بحران روش شناسی» در علوم اجتماعی و علوم سیاسی روبه‌روست؛ و باید گریزی برای خروج از بحران پیدا کرد.
به مسائل فوق می‌توان «بحران مفاهیم» در علوم سیاسی را نیز اضافه کرد. شاید کمتر اجماعی بین اندیشمندان و اساتید این رشته در خصوص تعریف ابتدایی‌ترین مفاهیم ـ همانند سیاست، امر سیاسی، علوم سیاسی، علم سیاست، فلسفه سیاسی، فلسفه سیاست، فلسفه علم سیاست، و تفاوت آنها با هم ـ وجود داشته باشد. هرچند این گونه ابهام‌ها در همه جا به شکلی وجود دارد، در ایران گستردگی و ویژگی‌های خاصی پیدا کرده است.
کتاب حاضر در صدد است مثال‌هایی بومی در مورد خاص اسلام و ایران بیابد تا خواننده بهتر بتواند کاربرد آن روش‌ها را درک کند. مسائل روش شناسانه ما در حوزه علوم سیاسی تا حدی با دیگران مشترک است، اما مواردی نیز وجود دارد که به جامعه اسلامی و ایرانی اختصاص دارد. به همین سبب، در حد توان مباحث نظری روش‌شناسانه بر مصادیق مد نظر تطبیق شده‌اند. به عنوان مثال، مباحث هرمنوتیک و گفتمان که در نسبت با دیگر روش‌ها حجم بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند، با مباحث دینی و مورد ایران انطباق داده شده‌اند.
«همروی فلسفه سیاسی و فقه سیاسی»، «سیاست اندیشی در حوزه اندیشه سیاسی اسلامی»، «انقلاب اسلامی و چرایی و چگونگی رخداد آن»، «مسئولیت‌های فراملی در سیاست خارجی دولت اسلامی»، «مبانی، اهداف و اصول سیاست خارجی دولت اسلام»، «گفت‌وگوی تمدن‌ها و برخورد تمدن‌ها»، «توزیع قدرت در اندیشه سیاسی شیعه»، «مبانی نظری حقوق بشر از دیدگاه اسلام و غرب»، «مسئله شناسی مطالعات سیاسی اسلامی» عناوین شماری دیگر از مهم‌ترین تالیفات سیدصادق حقیقت است.