روش شناسي علوم سياسي
روش شناسي علوم سياسي، ویراست اول (قم، دانشگاه مفيد، ۱۳۸۵)
ويراست سوم مجموعاً صد صفحه نسبت به ويراست اول اضافات (و اصلاحات) دارد. در ويراست سوم مطالبي از جمله هرمنوتيک و تاريخ نگاري انديشه سياسي (پوکاک، دان، لاوجوي، اشتراوس، پارخ و ديگران) اضافه شده است
فهرست مطالب
مقدمه معاونت پژوهشي.. 19
مقدمه ویراست سوم. 21
مقدمه ویراست اول.. 23
فصل اول
مفاهيم و کليات / 31
1 ـ مفهوم روش و ارتباط آن با ديگر مفاهيم 42
1 ـ 1 ـ رابطة روش و نظريه. 43
2 ـ 1 ـ ارتباط روش و مدل. 50
3 ـ 1 ـ روش و نظام دانايي.. 52
4 ـ 1 ـ ارتباط معرفت و روش.... 52
5 ـ 1 ـ رابطة روش و فلسفه. 53
2 ـ ارتباط روش‌شناسي با ديگر مفاهيم 54
1 ـ 2 ـ روش‌شناسي و فلسفة علم. 57
2 ـ 2 ـ روش‌شناسي و علم. 64
3 ـ 2 ـ روش‌شناسي و منطق.. 64
4 ـ 2 ـ روش‌شناسي، هستي‌شناسي و معرفت‌شناسي.. 65
3 ـ کاربرد‌‌هاي اصطلاح «روش» 70
1 ـ 3 ـ روش معرفت.. 70
2 ـ 3 ـ نوع استدلال. 74
3 ـ 3 ـ روش‌ها يا فنون گردآوري اطلاعات.. 74
4 ـ 3 ـ روش تحليل داده‌ها 75
5 ـ 3 ـ سطح تحليل. 75
6 ـ 3 ـ روش سامان دادن پژوهش.... 75
7 ـ 3 ـ نوع نگاه به موضوع. 78
8 ـ 3 ـ روش‌شناسي.. 79
4 ـ اهميت روش‌شناسي در علوم سياسي 80
5 ـ اهميت روش‌شناسي در طبقه‌بندي دانش‌‌هاي سياسي 88
6 ـ روش انديشيدن سياسي و روش فهم انديشه سياسي؛ نظريه بحران 97
7 ـ روش‌‌هاي علوم اجتماعي و روش‌‌هاي علوم طبيعي 101
8 ـ روش‌‌هاي هنجاري و غير‌هنجاري 110
9 ـ روش کيفي و کمي، و فضيلت عدم قطعيت 112
1 ـ 9 ـ روش کيفي.. 112
2 ـ 9 ـ روش کمّي.. 114
10ـ کل‌گرايي و فرد‌گرايي روش شناختي 119
11 ـ ذات‌گرايي و ناذات‌گرايي.. 124
12 ـ امکان علمي بودن در دانش‌‌هاي سياسي 126
13 ـ امکان پيش بيني در دانش‌‌هاي سياسي 127
فقر تاريخي‌گري و امکان پيش بيني در علوم. 128
14 ـ بحران روش‌شناسي در علوم سياسي 130
1 ـ 14 ـ ابهام‌‌هاي ناشي از فلسفة علم. 131
2 ـ 14 ـ ابهام‌‌هاي ناشي از روش‌‌هاي علوم اجتماعي.. 133
3 ـ 14 ـ مشکلات روش شناختي خاص علوم سياسي.. 133
4 ـ 14 ـ مشکلات روش شناختي علوم سياسي در جامعه ما 134
15 ـ آشفتگي مفاهيم سياسي در ايران معاصر 138
الف ـ منشأ آشفتگي مفاهيم در علوم سياسي.. 139
1 ـ 15 ـ ويژگي‌‌هاي خاص علوم سياسي.. 139
2 ـ 15 ـ ويژگي‌‌هاي مفاهيم سياسي در ايران.. 143
1 ـ فقر منابع اصلي.. 143
2 ـ معضل ترجمه. 143
3 ـ جعل اصطلاح.. 147
4 ـ کارکرد ناقص مراجع ذيصلاح.. 148
3 ـ 15 ـ رويارويي با تجدد. 148
4 ـ 15 ـ کژتابي مفاهيم. 151
ب ـ برخي مصاديق آشفتگي مفاهيم سياسي در ايران معاصر. 151
1 ـ سياست، علوم سياسي، فلسفة سياسي، کلام سياسي و فلسفة علم سياست... 152
2 ـ دولت... 154
3 ـ مشروعيت... 155
4 ـ نظام سياسي.. 156
5 ـ ايدئولوژي.. 157
6 ـ چپ و راست... 161
7 ـ حزب... 162
8 ـ جامعة مدني.. 162
9 ـ مردم سالاري.. 165
10 ـ سکولاريسم.. 166
فصل دوم
روش‌‌هاي اثبات‌گرايانه و رفتارگرايانه / 169
1 ـ اثبات‌گرايي منطقي.. 175
1 ـ 1 ـ تعريف... 175
2 ـ 1 ـ مفاهيم. 176
3 ـ 1 ـ پيش‌فرض‌‌ها 177
4 ـ 1 ـ اصول. 177
5 ـ 1 ـ کاربرد در علوم اجتماعي.. 182
6 ـ 1 ـ کاربرد در علوم سياسي.. 183
7 ـ 1 ـ بررسی و نقد. 185
2 ـ ابطال‌گرايي.. 195
1 ـ 2 ـ تعريف ابطال‌گرايي.. 195
2 ـ 2 ـ پيش‌فرض‌‌ها 198
3 ـ 2 ـ اصول ابطال‌گرايي.. 199
4 ـ 2 ـ کاربرد در علوم اجتماعي و علوم سياسي.. 204
5 ـ 2 ـ کاربرد در علوم ديني.. 206
6 ـ 2 ـ بررسی و نقد. 207
1 ـ 6 ـ 2 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 208
2 ـ 6 ـ 2 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 213
3 ـ 6 ـ 2 ـ محدوديتهاي اين روش... 213
3 ـ رفتارگرايي.. 214
1 ـ 3 ـ تعريف... 215
2 ـ 3 ـ مراحل تکوين رفتارگرايي.. 216
3 ـ 3 ـ پيش‌فرض‌‌ها 216
4 ـ 3 ـ اصول. 216
5 ـ 3 ـ رويکرد اختيار عاقلانه و نظريه بازي‌ها 217
6 ـ 3 ـ کاربرد در علوم اجتماعي و علوم ديني.. 220
7 ـ 3 ـ کاربرد در علوم سياسي.. 220
8 ـ 3 ـ رفتارگرايي در تقابل با نهادگرايي.. 222
9 ـ 3 ـ رفتارگرايي در روابط بين الملل. 227
10 ـ 3 ـ اصول فرا رفتارگرايي.. 228
11 ـ 3 ـ فرا رفتارگرايي در علوم سياسي.. 228
12 ـ 3 ـ بررسی و نقد. 230
1 ـ 12 ـ 3 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 230
2 ـ 12 ـ 3 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 231
3 ـ 12 ـ 3 ـ محدوديتهاي اين روش... 231
فصل سوم
روش‌‌هاي کارکردگرايانه / 235
1 ـ کارکردگرايي و نوکارکردگرايي 237
1 ـ 1 ـ تعريف... 239
2 ـ 1 ـ پيش‌فرض‌‌ها 240
3 ـ 1 ـ اصول. 241
4 ـ 1 ـ کاربرد در علوم اجتماعي.. 242
5 ـ 1 ـ کاربرد در علوم سياسي.. 245
6 ـ 1 ـ اصول نوکارکردگرايي.. 246
7ـ 1ـ بررسی و نقد. 247
1ـ 7ـ 1ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 248
2ـ 7ـ 1ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 248
3ـ 7ـ 1ـ محدوديتهاي اين روش... 248
2 ـ نظريه سيستم‌ها 249
1ـ 2ـ تعريف، هدف و انواع سيستم. 250
2 ـ 2 ـ مفاهيم. 251
3 ـ 2 ـ پيش‌فرض‌‌ها 252
4 ـ 2 ـ اصول نظريه سيستمي.. 252
5 ـ 2 ـ کاربرد نظريه سيستمي در علوم انساني و مهندسي.. 252
6 ـ 2 ـ کاربرد نظريه سيستمي در علوم سياسي و علوم ديني.. 253
7 ـ 2 ـ بررسی و نقد. 257
1ـ 7ـ 2ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 257
2ـ 7ـ 2ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 258
3ـ 7ـ 2ـ محدوديتهاي اين روش... 258
3 ـ نظريه سيبرنتيک.. 260
1ـ 3ـ تعريف... 262
2ـ 3ـ پيش‌فرض‌‌ها 262
3ـ 3ـ اصول سيبرنتيک... 262
4ـ 3ـ کاربرد سيبرنتيک در علوم انساني و مهندسي.. 263
5 ـ 3 ـ کاربرد در علوم سياسي.. 263
6 ـ 3 ـ بررسی و نقد. 264
1 ـ 6 ـ 3 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 264
2 ـ 6 ـ 3 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 264
3 ـ 6 ـ 3 ـ محدوديتهاي اين روش... 264
فصل چهارم
روش‌‌هاي جامعه شناسانه و تاريخ گرايانه / 265
1 ـ جامعه‌شناسي معرفت.. 268
1 ـ 1 ـ تعريف... 268
2 ـ 1 ـ متفکران جامعه‌شناسي معرفت.. 271
1 ـ 2 ـ 1 ـ مارکس و رويکرد ماترياليستي ـ ديالکتيکي.. 274
1 ـ 1 ـ 2 ـ 1 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 279
2 ـ 1 ـ 2 ـ 1 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 281
3 ـ 1 ـ 2 ـ 1 ـ محدوديتهاي اين روش... 281
2 ـ 2 ـ 1 ـ دورکيم.. 283
3 ـ 2 ـ 1 ـ وبر. 285
4 ـ 2 ـ 1 ـ مانهايم.. 288
5 ـ 2 ـ 1 ـ ماکس شلر. 291
6 ـ 2 ـ 1 ـ اشتارک.... 293
7 ـ 2 ـ 1 ـ برگر و لوکمان. 294
3 ـ 1 ـ پارادايم‌‌هاي جامعه‌شناسي معرفت.. 299
4 ـ 1 ـ پيش‌فرض‌‌ها 303
5 ـ 1 ـ کاربرد در علوم اجتماعي.. 305
6 ـ 1 ـ کاربرد در علوم سياسي.. 306
7 ـ 1 ـ بررسی و نقد. 307
1 ـ 7 ـ 1 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 312
2 ـ 7 ـ 1 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 315
3 ـ 7 ـ 1 ـ محدوديتهاي اين روش... 315
2 ـ تاريخ‌گرايي و نو تاريخ‌گرايي 324
1 ـ 2 ـ تعريف تاريخ‌گرايي.. 330
2 ـ 2 ـ اصول تاريخ‌گرايي.. 331
3 ـ 2 ـ نوتاريخ‌گرايي.. 331
4 ـ 2 ـ کاربرد در علوم سياسي.. 332
5 ـ 2 ـ بررسی و نقد. 332
1 ـ 5 ـ 2 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 332
2 ـ 5 ـ 2 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 334
3 ـ 5 ـ 2 ـ محدوديتهاي اين روش... 334
فصل پنجم
روش‌‌هاي تفهمي / 339
1 ـ پديدار‌شناسي.. 346
1 ـ 1 ـ تعريف «پديدار» و پديدار‌شناسي.. 348
2 ـ 1 ـ مفاهيم. 349
3 ـ 1 ـ پيش‌فرض‌‌ها 351
4 ـ 1 ـ اصول. 351
5 ـ 1 ـ کاربرد در علوم اجتماعي و علوم سياسي.. 352
6 ـ 1 ـ پديدار‌شناسي و دين.. 353
7 ـ 1 ـ بررسی و نقد. 355
1 ـ 7 ـ 1 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 355
2 ـ 7 ـ 1 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 358
3 ـ 7 ـ 1 ـ محدوديتهاي اين روش... 359
2 ـ روش‌‌هاي هرمنوتيکي.. 362
1 ـ 2 ـ تعريف هرمنوتيک... 363
2 ـ 2 ـ انواع هرمنوتيک... 367
3 ـ 2 ـ پيشينه هرمنوتيک... 369
4 ـ 2 ـ متفکران هرمنوتيک... 372
1ـ4ـ2ـ هرمنوتيک عام شلايرماخر. 373
2ـ4ـ2ـ هرمنوتيک لغت شناسانه بوئک.... 376
3ـ4ـ2ـ هرمنوتيک روش شناسانه ديلتاي.. 377
4ـ4ـ2ـ هرمنوتيک هستي‌شناسانه هايدگر. 379
5ـ4ـ2ـ هرمنوتيک هستي‌شناسانه گادامر. 384
6ـ4ـ2ـ هرمنوتيک بتي.. 395
7ـ4ـ2ـ هرمنوتيک معرفت شناسانه هرش... 397
8ـ4ـ2ـ هرمنوتيک انتقادي هابرماس... 399
9ـ4ـ2ـ هرمنوتيک ترکيبي ريکور. 403
10ـ4ـ2ـ هرمنوتيک اسکينر. 411
5 ـ 2 ـ هرمنوتيک و تاريخ نگاری اندیشه سیاسی.. 424
1-5-2- لاوجوی، اسکینر، پوکاک و دان. 425
2-5-2- استیوارت هیوز. 428
3-5-2- اسپریگنز. 429
4-5-2- لئو اشتراوس... 432
5-5-2- آلن بلوم. 435
6-5-2- پیکو پارخ.. 435
7-5-2- فوکو. 436
6 ـ 2 ـ پيش‌فرض‌‌ها 437
7 ـ 2 ـ مفاهيم. 438
8 ـ 2 ـ اصول. 440
9 ـ 2 ـ کاربرد در علوم انساني.. 440
10 ـ 2 ـ هرمنوتيک و علوم ديني.. 442
11 ـ 2 ـ کاربرد در علوم اجتماعي و علوم سياسي.. 460
12 ـ 2 ـ بررسی و نقد. 465
1 ـ 12 ـ 2 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 465
2 ـ 12 ـ 2 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 473
3 ـ 12 ـ 2 ـ محدوديتهاي اين روش... 476
فصل ششم
روش‌‌هاي ساختارگرايانه / 483
1 ـ تعريف «ساختار» و مفاهيم مربوط 488
2 ـ پيش‌فرض‌‌ها 491
3 ـ انواع ساختارگرايي.. 491
1 ـ 3 ـ ساختارگرايي اروپايي.. 492
2 ـ 3 ـ ساختارگرايي آمريکايي.. 493
3 ـ 3 ـ ساختارگرايي روسي.. 493
4 ـ اصول مشترک ساختارگرايي 494
5 ـ اصول ساختارگرايي زباني.. 495
6 ـ کاربرد در علوم انساني.. 495
1 ـ 6 ـ ساختارگرايي و روانکاوي.. 495
2 ـ 6 ـ ساختارگرايي و نشانه‌شناسي.. 496
3 ـ 6 ـ ساختارگرايي و وجوه سياسي زبانشناسی.. 497
4 ـ 6 ـ ساختارگرايي و معناشناسي.. 499
7 ـ کاربرد در علوم سياسي.. 503
1 ـ 7 ـ ساختارگرايي و مسئله ساختار/کارگزار. 504
2 ـ 7 ـ مسئله ساختار/کارگزار و انديشه اسلامي.. 506
8 ـ پساساختارگرايي.. 508
9 ـ بررسی و نقد. 511
1 ـ 9 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 512
2 ـ 9 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش.... 516
3 ـ 9 ـ محدوديتهاي اين روش.... 517
فصل هفتم
روش‌‌هاي پسامدرن /521
1 ـ نظريه گفتمان در زبانشناسی 539
2 ـ نظريه گفتمان فرکلاف و ون‌دايک 541
3 ـ ديرينه‌شناسي فوکو. 545
1 ـ 3 ـ تعريف «ديرينه‌شناسي» و مفاهيم مربوط.. 548
2 ـ 3 ـ پيش‌فرض‌‌ها و اصول. 551
3 ـ 3 ـ کاربرد در علوم اجتماعي و علوم سياسي.. 551
4 ـ 3 ـ بررسی و نقد. 552
1 ـ 4 ـ 3 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 552
2 ـ 4 ـ 3 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 554
3 ـ 4 ـ 3 ـ محدوديتهاي اين روش... 554
4 ـ تبارشناسي فوکو. 555
1 ـ 4 ـ تعريف «تبارشناسي». 558
2 ـ 4 ـ پيش‌فرض‌‌ها و اصول. 559
3 ـ 4 ـ کاربرد در علوم اجتماعي و علوم سياسي.. 561
4 ـ 4 ـ بررسی و نقد. 566
1 ـ 4 ـ 4 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 567
2 ـ 4 ـ 4 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 570
3 ـ 4 ـ 4 ـ محدوديتهاي اين روش... 570
5 ـ شالوده شکني دريدا 571
1 ـ 5 ـ اصول. 580
2 ـ 5 ـ کاربرد در علوم اجتماعي و علوم سياسي.. 580
3 ـ 5 ـ بررسی و نقد. 586
1 ـ 3 ـ 5 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 586
2 ـ 3 ـ 5 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 591
3 ـ 3 ـ 5 ـ محدوديتهاي اين روش... 593
6 ـ نظريه گفتمان لاکلا و موف... 597
1 ـ 6 ـ مفاهيم. 599
2 ـ 6 ـ ظهور و سقوط گفتمان ها: از اسطوره‌ها تا تصورات اجتماعي.. 613
3 ـ 6 ـ ويژگي‌‌هاي روابط اجتماعي.. 617
4 ـ 6 ـ نظريه راديکال دموکراسي.. 621
5 ـ 6 ـ گفتمان، به مثابه روش.... 624
6 ـ 6 ـ مفروضات.. 628
7 ـ 6 ـ اهداف تحليل گفتمان.. 629
8 ـ 6 ـ اصول نظريه گفتمان.. 629
9 ـ 6 ـ کاربرد در علوم انساني.. 630
10 ـ 6 ـ کاربرد در علوم سياسي.. 631
1 ـ 10 ـ 6 ـ مطالعه موردي: اسلام سياسي و غرب... 631
2 ـ 10 ـ 6 ـ مطالعه موردي: ايران قبل از انقلاب... 635
3 ـ 10 ـ 6 ـ مطالعه موردي: ايران پس از انقلاب... 636
4 ـ 10 ـ 6 ـ مطالعه موردي: نظريه‌‌هاي پيروزي انقلاب اسلامي.. 638
5 ـ 10 ـ 6 ـ مطالعه موردي: گفتمان محافظه کار و اصلاح طلب... 644
6 ـ 10 ـ 6 ـ مطالعه موردي: تحليل گفتماني انتخابات دوم خرداد. 651
7 ـ 10 ـ 6 ـ مطالعه موردي: تحليل واقعه 18 تير. 657
8 ـ 10 ـ 6 ـ مطالعه موردي: گفتمان تشيع و تسنن.. 657
9 ـ 10 ـ 6 ـ مطالعه موردي: تحليل گفتماني جهاني شدن. 663
10 ـ 10 ـ 6 ـ مطالعه موردي: گفتمان تاچريسم.. 672
11 ـ 6 ـ بررسی و نقد. 672
1 ـ 11 ـ 6 ـ ارتباط اين روش با روش‌‌هاي ديگر. 672
2 ـ 11 ـ 6 ـ کارآيي‌‌هاي اين روش... 674
3 ـ 11 ـ 6 ـ محدوديتهاي اين روش... 674
جمع بندي... 677
1 ـ شناخت روش‌‌هاي مدرن.. 684
2 ـ نقد و بومي‌کردن روش‌‌هاي نوين 685
3 ـ باز خواني و نقد تراث.. 686
4 ـ مقايسه و هم نهاد‌‌سازي روش‌‌هاي مدرن و سنتي 687
منابع و مآخذ.. 688
نمايه. 712
فهرست جداول و نمودارها
جداول
1 ـ مفاهيم كليدي ماترياليسم.......................................................................................... 276
2 ـ مقايسه مدرنيسم و پست مدرنيسم......................................................................... 531
3 ـ دسته‌بندي گروه‌‌هاي سياسي در سال‌‌هاي پس از انقلاب 647
نمودارها
1 ـ مدل کنش اجتماعي پارسونز.................................................................................... 238
2- مدل نظام سياسي ايستون ....................................................................................... 254
3ـ مدل جرياني ايستون.................................................................................................... 255
4 ـ مدل نظام سياسي آلموند........................................................................................... 256
5 ـ مدل تحليلي گفتمان فركلاف...................................................................................... 544
6 ـ مفصل‌بندي سنت و تجدد در فضاي استعاري گفتمان انقلاب اسلامي1357 647
7 ـ مفصل‌بندي گفتمان‌‌هاي اصلاح طلب و محافظه‌كار در سال 1376 648
8 ـ تحول نظام معنايي گفتمان محافظه‌كار 1382 ـ 1357.......................................... 649
9 ـ تحول نظام معنايي گفتمان اصلاح طلب 1382 ـ 1357........................................ 650
10 ـ مدل حاميان جناح راست در انتخابات 1376........................................................ 653
11 ـ نظم گفتار جناح راست در انتخابات 1377............................................................ 653
12 ـ گفتمان شيعه در عصر صادقين (ع)...................................................................... 658
13 ـ گفتمان تشيع صفوي............................................................................................... 661
14 ـ گفتمان تسنن عثماني................................................................................................ 662
15 ـ مدل گفتماني جهاني شدن ...................................................................................... 669